• Vragen? Bel ons (+31)6 579 959 61

Programma

Dutch Obesity Academy

  • Dag 1 Open or Close

    AM: Obesitas: geschiedenis, epidemiologie en de ziekte
    Drs. J.A. Apers, bariatrisch en metabool chirurg Franciscus Gasthuis, Rotterdam

    De eerste cursusdag begint met een introductie. Drs. J.A. Apers neemt het doel en het programma van de cursus door. Hierbij worden ook de leerstof, de persoonlijke presentaties en de eindtoets besproken. 

    Daarna start de cursus met het plaatsen van de behandeling van obesitas in historisch perspectief. Pas als je weet hoe de behandeling van obesitas zich de afgelopen decennia heen heeft ontwikkeld, kun je begrijpen hoe de huidige behandelingen zijn ontstaan. Obesitas is van alle tijden en heeft een verschillende status gehad: in de middeleeuwen werd overgewicht geassocieerd met rijkdom en goede komaf, maar ook wel met vraatzucht; één van de zeven zondes. De afgelopen 30-40 jaar zijn er theorieën bekend over het ontstaan en de behandeling van obesitas, en hoewel de wetenschappers het niet altijd bij het rechte eind hadden, heeft het wel geleid tot de kennis die wij nu hebben. Ook zal er een overzicht gegeven worden van de epidemiologie: hoe vaak obesitas voorkomt, op welke leeftijd, waar het veel voorkomt en waar niet, en welke factoren van invloed zijn op het ontstaan van obesitas worden besproken.

    Tot slot wordt de discussie gevoerd of obesitas een conditie is, een risicofactor of een ziekte, en welke overwegingen daarbij een rol spelen.

    PM: Embryologie, anatomie en fysiologie van de tractus digestivus
    Mw. dr. G.M. van Woerden, universitair hoofddocent, Erasmus MC, Rotterdam

    In dit dagdeel wordt de werking van de tractus digestivus besproken. De vorming vanaf de vroegste ontwikkeling, de opbouw en de functie van de tractus digestivus worden besproken. Verder worden de aspecten van de anatomie van genoemde structuren besproken in relatie tot de chirurgische procedures. Aan de hand van duidelijke plaatjes en preparaten wordt dit uitgelegd waarbij ook aandacht is voor de veranderingen aan fysiologie en anatomie die patiënten met obesitas doormaken.

  • Dag 2 Open or Close

    AM: Huisarts en obesitas in de eerste lijn
    Mw. drs. F.N.L. Langens, huisarts Praktijk Watersteeg, Amersfoort

    De spil van de zorg is de huisartsenpraktijk. Juiste in de eerste lijn zou de ziekte obesitas bespreekbar moeten worden gemaakt. Maar in hoeverre gebeurt dit ook werkelijk? Huisartsen en praktijkondersteuners kiezen er regelmatig voor om het onderwerp te vermijden. Ze zijn bang dat de patiënt zich gekwetst zal voelen en dat dit invloed zal hebben op de behandelrelatie met de patiënt. Bovendien lijkt de patiënt zijn levensstijl toch niet te willen veranderen. Maar het kan en moet echt anders. Met de 'juiste' aanpak en samenwerking tussen patiënt, sociaal domein en eerst lijn zijn er mooie resultaten te bereiken, die vaak leiden tot tevredenheid bij de patiënt én zijn behandelaar. 

    PM: Obesitas gerelateerde aandoeningen: cardiopulmonale aandoeningen
    Dr. G.J. Braunstahl, longarts, Franciscus Gasthuis, Rotterdam

    Door overgewicht en obesitas zal het hart meer actie moeten verrichten. Onlosmakelijk met het hart verbonden zijn de longen en longfunctie. In deze middag zullen de meest voorkomende longproblemen worden behandeld die men ziet bij patiënten met overgewicht en obesitas. Wat is het effect van gewichtstoename op de longfunctie en wat zijn interventies om deze te verbeteren? Wat zijn de gevolgen voor het hart en hoe schadelijk is overgewicht eigenlijk voor de cardiopulmonale conditie? 

  • Dag 3 Open or Close

    AM: Pathofysiologie en regulatie lichaamsgewicht; energiemetabolisme
    Mw. prof. dr. E.F.C. van Rossum, hoogleraar obesitas en stress Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam

    Het lijkt er soms op dat sommige mensen nooit aankomen ongeacht hun eetpatroon. Anderzijds zijn er mensen die snel aankomen van relatief weinig eten. Wat 'ontspoort' er in de normale fysiologie dat mensen obesitas ontwikkelen? Hoe is onze eetlust gereguleerd? Wat zijn de andere factoren naast te ongezond eten en te weinig bewegen die zorgen voor obesitas? En hoe kunnen we al deze factoren optimaliseren zodat mensen makkelijker gewicht kunnen verliezen?

    PM: Conservatieve behandeling en gecombineerde leefstijlinterventie
    Mw. dr. R.M. Kiewiet-Kemper, internist-endocrinoloog, Albert Schweitzer Ziekenhuis, Dordrecht

    De Nederlandse richtlijn is duidelijk: de eerste stap in de behandeling van obesitas is de gecombineerde leefstijlinterventie, ofwel conservatieve behandeling. Onder de conservatieve aanpak vallen alle behandelingen die niet-chirurgisch zijn: dieet, bewegen, gedragsverandering en medicatie. Zo simpel als 'gewoon minder eten en meer bewegen' is het natuurlijk niet. Op welke manier werkt het dan wel? En, net zo belangrijk om te begrijpen: waarom werkt het soms niet voldoende, zeker op de lange termijn? Op deze lesdag gaan we in op de werkingsmechanismen van dieet, bewegen, gedrag en medicatie. Kennis hebben over de mogelijkheden, maar ook de onmogelijkheden, van de conservatieve behandeling van obesitas, is belangrijk om deze eerste behandelstap zo effectief mogelijk in te zetten.

     

  • Dag 4 Open or Close

    AM: Kinderen met obesitas
    Mw. dr. E.L.T. van den Akker, kinderarts-endocrinoloog, Erasmus Medisch Centrum, Centrum Gezond Gewicht, Rotterdam

    In Nederland is 1:8 kinderen te zwaar. Obese kinderen worden meestal obese volwassenen met hoog risico op cardiovasculaire ziekten. Wat zijn de oorzaken van ernstige obesitas op jonge leeftijd? Hoe herken je genetische vormen van obesitas? Hoe werkt onze eetlustregulatie? En wat kunnen we daarvan leren voor de aanpak? Wat is de aanpak bij kinderen met obesitas? Wat zijn belemmerende factoren voor een succesvolle gecombineerde leefstijlinterventie (GLI)? Wat te doen als de leefstijlinterventie faalt? Wanneer komt melding als vorm van kindermishandeling aan de orde? Kan en mag bariatrische operatie op kinderleeftijd? Op deze lesmiddag veel interactie en discussie over diagnostiek, de beste aanpak en de ethische bezwaren van behandelingen bij kinderen.

    PM: Obesitas en psychologie
    Mw. prof. dr. A.T.M. Jansen, hoogleraar experimentele klinische psychologie, MU, Maastricht

    “Eat less, eat better, exercise more: change your lifestyle!” Most of the obese do know this and if they could, obesity was not a problem. Om gedrag te kunnen veranderen, is het belangrijk dat we weten waarom bepaalde gewoonten bestaan en blijven bestaan. In dit dagdeel de nadruk voornamelijk op cognitieve mechanismen die eetstoornissen en obesitas in stand houden: welk mechanisme houdt het gestoorde of ongewenste gedrag in stand, hoe werkt dat precies en hoe is het te tackelen? Dat zijn de hoofdvragen.

  • Dag 5 Open or Close

    AM: Obesitas gerelateerde aandoeningen: reflux en maag-darm-lever problemen
    Dr. L. Berk, MDL-arts, Franciscus Gasthuis, Rotterdam 

    Het is logisch dat ook de slokdarm, maag en lever een belangrijke rol spelen in de problematiek van patiënten met overgewicht. Een veel voorkomend probleem is refluxziekte en leververvetting. In deze middag worden de meest voorkomende problemen besproken van de slokdarm, maag en lever. En ook, waar moeten we op letten bij obese patiënten die geopereerd zijn?

    PM: Seksualiteit en obesitas
    Drs. W.L. Gianotten, arts-psychotherapeut, medisch seksuoloog

    Voor een deel van de obesitaspatiënten en hun partner kan seksualiteit fysiek, psychisch en emotioneel problematisch zijn. Het zelfbeeld van de patiënt is vaak negatief en er kan sprake zijn van hormonale problemen. Bij elkaar leidt dit regelmatig tot verstoring van de seksuele functie en seksuele identiteit en meestal heeft dat ook zijn weerslag op de seksuele relatie. Hoewel veel patiënten duidelijk behoefte hebben om hierover te praten, wordt door hen het thema zelden aangekaart. Zij verwachten en hopen dat de professional dat doet. Dit cursusonderdeel richt zich daarom niet alleen op kennis over seksualiteit en obesitas, maar ook op de vaardigheid om dit thema pro-actief te benaderen en hier vervolgens adequaat mee om te gaan. 

  • Dag 6 Open or Close

    AM: Obesitas gerelateerde aandoeningen: fertiliteit en zwangerschap
    Dr. W.K.H. Kuchenbecker, gynaecoloog, Isala Klinieken, Zwolle

    Bij zowel vrouwen en mannen heeft overgewicht een negatief effect op de vruchtbaarheid. In deze ochtend wordt meer uitleg gegeven waarom vrouwen met overgewicht vaker problemen hebben met de cyclus en meer problemen hebben om zwanger te worden. Ook gedurende de zwangerschap kunnen vaker problemen ontstaan bij vrouwen met overgewicht, denk aan miskramen en vroeggeboorte en het ontstaan van diabetes. In deze ochtend wordt er ook aandacht gegeven aan het polycysteus-ovariumsyndroom, maar ook aan post-bariatrische gynaecologische problematiek.

    PM: Preventieve maatregelen; visie vanuit de overheid
    Dr. T.L.S. Visscher, teamleider onderwijs en onderzoek, Hanzehogeschool, Groningen

    De overheid zet preventie van ziekten steeds beter op de kaart. Vanouds zijn er vaccinatieprogramma's en screeningsprogramma's. Met de komst van Het Nationaal Preventie Akkoord zet de overheid samen met veel betrokken partijen ook steeds sterker in op het ontmoedigen van overmatig alcoholgebruik, anti-rook beleid en overgewicht. Het Nationaal Preventieakkoord kan worden gezien als moedige, stevige stap richting een sterker beleid gericht op de preventie en obesitas. Maar veel meer zal nodig zijn in de nabije toekomst. Voor de ziekte obesitas zou vanuit de overheid een stevig programma moeten worden geïntroduceerd met bijvoorbeeld focus op awareness (denk aan Pink Ribbon bij borstkanker), gezonde voeding en kooklessen op basisscholen, ontmoedigen van hoogcalorisch voedsel, interventies bij kinderen met een te hoge BMI. Wat zijn overwegingen om vanuit de overheid wel of niet een suiker-tax te introduceren? Of anderszins accijnsheffing? Op de lange termijn zal een normalisatie van het gewicht van de Nederlander een enorme gezondheidswinst opleveren en een reductie van de kosten van de gezondheidszorg.

     

     

  • Dag 7 Open or Close

    AM: Voeding en gewicht
    Prof. dr. ir. J.C. Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid VU, Amsterdam

    Vanzelfsprekend speelt voeding een belangrijke rol in het ontstaan van overgewicht en obesitas. Er bestaan vele boeken en artikelen over (wonder)diëten en ‘gezonde’ voedingsmiddelen. Veelal zijn er niet goed onderbouwde adviezen van ‘dieet goeroes’. Wat is er nu echt bewezen qua effecten van voeding op het ontstaan van overgewicht en obesitas? Kan met diepere kennis van voeding misschien een deel van het probleem van overgewicht en obesitas worden opgelost?

    PM: Obesitas gerelateerde metabole verstoringen: vetmassa, vetverdeling en vetweefselfunctie
    Dr. G.H. Goossens, universitair hoofddocent Afdeling Humane Biologie, Maastricht Universitair Medisch Centrum

    De Body Mass Index (BMI) wordt vaak gehanteerd om overgewicht of obesitas vast te stellen. De BMI geeft echter onvoldoende inzicht in de individuele metabole gezondheid en, hieraan gerelateerd, het risico op type 2 diabetes mellitus en hart- en vaatziekten. Het vetweefsel is een metabool actief orgaan dat een belangrijke rol speelt bij het de stofwisseling. Hoe werkt onze vetstofwisseling eigenlijk? Hoe kunnen we de vetstofwisseling in kaart brengen? Waarom is de vetstofwisseling ontregeld bij mensen met obesitas? Kunnen we ons vetweefsel gezonder maken door aanpassing van onze levensstijl?

  • Dag 8 Open or Close

    AM: Obesitas gerelateerde aandoeningen: endocrinologie en diabetes
    Mw. dr. I.M. Jazet, internist-endocrinoloog, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden

    Overgewicht en obesitas zijn geassocieerd met type 2 diabetes mellitus. De onderliggende oorzaak (pathofysiologie) zal worden doorgenomen. Op basis van de tot nu toe bekende mechanismen zijn bloedsuikerverlagende medicamenten ontwikkeld. Ook die zullen kort worden besproken. Echter, de hoeksteen van de behandeling van type 2 diabetes met overgewicht/obesitas is gewichtsreductie. De effecten van dieet, medicatie en bariatrische chirurgie op de suikerstofwisseling en het voorkomen en in remissie brengen van type 2 diabetes mellitus zullen worden besproken.

    PM: Gesprekstechniek motiverende gespreksvoering
    Mw. I. van de Lagemaat, trainingsacteurs in communicatietrainingen

    In deze praktijkmiddag staat Motivational Interviewing-MI (vertaald: Motiverende GespreksVoering-MGV) centraal. Je oefent deze gespreksvaardigheid met uiteenlopende cases waarin de behandeling niet verloopt zoals je zou mogen verwachten. Er wordt aandacht besteed aan dat verwachtingsmanagement en specifieke problemen als het gaat om het aangaan of volhouden van het ingestoken behandeltraject. Met deze gesprekstechniek leer je hoe jij als professional zicht krijgt op wat er speelt en hoe je daar adequaat op kunt inspelen, waardoor de patiënt/cliënt zelf 'in beweging' komt.

  • Dag 9 Open or Close

    Gehele dag: Bariatrische chirurgie: toen en nu. Werkingsmechanisme bariatrische chirurgie.
    Prof. dr. J.W.M. Greve, bariatrisch en metabool chirurg, Zuyderland Medisch Centrum, Heerlen
    Drs. L.U. Biter, CEO en chirurg Tulp Medisch centrum, Zwijndrecht

    Deze hele lesdag wordt besteed aan uitleg over bariatrische- en metabole chirurgie. Wanneer wordt er besloten om te gaan opereren? Wat is eigenlijk het werkingsmechanisme achter een bariatrische operatie? Wat zijn de verschillende mogelijkheden: gastric bypass, gastric sleeve, Scopinaro, duodenal switch, SADI? Is er eigenlijk nog wel een indicatie voor een maagbandje of maagballon? Welke operatie is het meest effectief, of hangt dat van de patiënt af? Moeten we eigenlijk wel opereren? Hoe ziet de geschiedenis van de bariatrische- en metabole chirurgie er eigenlijk uit en wat biedt de toekomst? In de middag wordt meegekeken bij een live operatie via videoverbinding.

  • Dag 10 Open or Close

    AM: De rol van de internist bij screening en perioperatieve zorg
    Mw. dr. I. Rietveld, internist, Bariatrisch Centrum Zuid-West Nederland, Bergen op Zoom

    Geen enkele obesitaspatiënt in Nederland krijgt een bariatrische operatie zonder uitgebreide screening. Waar moet met name op worden gelet op de polikliniek en in de thuissituatie? Wat moeten we doen vlak voor, tijdens en na de operatie? Wat is de rol van de internist in de multidisciplinaire benadering van de patiënt? In dit dagdeel zal de rol van de internist belicht worden tijdens de verschillende fases van het behandeltraject. 

    PM: Anesthesie bij bariatrische chirurgie en obesitas patiënten
    Drs. T.A. Brouwer, anesthesioloog, MC Leeuwarden en voorzitter Werkgroep richtlijn Anesthesie bij Morbide Obesitas en Bariatrische ingrepen

    Patiënten met obesitas hebben specifieke problemen rondom hun operatie. Of het nu gaat om een bariatrische operatie of een totaal andere operatie: er moet rekening worden gehouden met veranderde fysiologie en soms ook anatomie. In dit dagdeel worden veel voorkomende problemen en oplossingen besproken op het gebied van anesthesie en pijnstilling bij de obesitaspatiënt.

  • Dag 11 Open or Close

    AM: Vroege complicaties na bariatrische chirurgie
    Dr. F.J. Berends, chirurg, Weight Works, Amersfoort

    Iedere operatie kent een zeker risico op complicaties, dit is natuurlijk niet anders bij bariatrische chirurgie. Complicaties kunnen soms weinig gevolgen hebben maar helaas soms ook ernstige invaliditeit of de dood tot gevolg hebben. In dit dagdeel worden veel voorkomende complicaties behandeld die rondom bariatrische chirurgie voorkomen. Er wordt uitgebreid stilgestaan bij het snel herkennen van complicaties en het snel en goed behandelen daarvan. Soms kan een complicatie resulteren in een maandenlang ziekenhuisverblijf of overlijden van de patiënt: hoe ga je hier als team mee om?

    PM: Verplegen en begeleiden van de obese cliënt
    Mw. H. Rijsdijk, mw I. de Koning en mw. H. van Mourik, Aafja, Rotterdam

    De toename van morbide obese patiënten in het ziekenhuis zorgt voor druk op de uitstroom vanuit het ziekenhuis naar de VVT. Samenwerking is van belang om de Juiste Zorg op de Juiste Plek te realiseren.
    Het opzetten van een revalidatieafdeling binnen de VVT voor cliënten met obesitas vraagt om een specifieke aanpak. Niet alleen de zorg, het revalidatieproces, inzet van de juiste hulpmiddelen en voorzieningen vraagt om aanpassingen maar ook moet er aandacht zijn voor de implementatie binnen de VVT organisatie.  Waar moet je op letten? Welke problemen loop je tegenaan? Zijn er speciale bedden nodig? Welke hulpmiddelen zijn er mogelijk?
  • Dag 12 Open or Close

    AM: Dumping en andere lange termijn complicaties van bariatrische chirurgie
    Drs. R.A. Klaassen, chirurg, Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam

    Iedere operatie kan eventuele complicaties geven op de lange termijn. Ook na bariatrische chirurgie komen lange termijn complicaties voor. Dumping, inwendige herniatie, galsteenlijden, teveel afvallen en vitaminegebrek zijn bekende complicaties die in dit dagdeel worden besproken. Na het herkennen van deze complicaties wordt ook uitleg gegeven hoe hier een goede oplossing kan worden geboden aan de patiënt. 

    PM: Weight gain, non-responders en revisie chirurgie
    Dr. A.W.J.M. van de Laar, bariatrisch en metabool chirurg, Spaarne Gasthuis, Hoofddorp

    Een bariatrische operatie gaat gepaard met (fors) gewichtsverlies. Dit is natuurlijk ook de bedoeling. Er zijn echter patiënten die na een bariatrische operatie toch ook weer (fors) aankomen. Sommige patiënten vallen na hun operatie zelfs helemaal niet af. Wat zijn de oorzaken van gewichtstoename na een bariatrische operatie en hoe kan het dat sommige patiënten er helemaal niet mee afvallen?

  • Dag 13 Open or Close

    AM: Plastische chirurgie na bariatrische chirurgie
    Dr. M.M. Hoogbergen, plastisch chirurg, Catharina Ziekenhuis, Eindhoven

    Obesitaspatiënten die zeer fors zijn afgevallen krijgen hier veel gezondheidswinst voor terug. Een vaak onderbelicht aspect na hun gewichtsverlies is het soms forse huidoverschot op verschillende plaatsen van het lijf. Medisch technisch kan de plastisch chirurg door contourherstellende reconstructies hun lichamelijk en psychisch welbevinden enorm verbeteren. De verschillende chirurgische technieken en het hiermee samenhangende resultaat op het gewichtsbehoud bij deze patiëntengroep zullen worden belicht. De lichamelijke en psychologische verbeteringen zijn meetbaar met de Patient-Reported-Outcome measure, de BODY-Q-scale. De resultaten van de BODY-Q zullen besproken worden. Helaas wordt in de meeste gevallen een correctie van dit huidoverschot niet vergoed door de zorgverzekeraars. Patiënten kunnen dan ook na hun forse gewichtsverlies een lagere kwaliteit van leven krijgen; het is invaliderend en cosmetisch niet fraai. Thans is een nieuw systeem voor verwijzingen naar de plastisch chirurg ontwikkeld. Deze lijst zal ook voor wat betreft de vergoedingen voor deze reconstructies een rol gaan spelen. De Dutch ReBoc-scale zal besproken worden.

    PM: (Post) Bariatrische voeding en obesitas
    Mw. D.C. Roth, diëtist, Nederlandse Obesitas Kliniek, Den Haag

    Wat is gezonde voeding en welke voedingsadviezen worden gehanteerd na bariatrische chirurgie? Wat zijn de aandachtspunten voor de diëtist in de behandeling van patiënten na een bariatrische ingreep? En welke klachten na bariatrische chirurgie zijn voedingsgerelateerd? Wat is de oorzaak en wat zijn de oplossingen? In deze les word u meegenomen in de deïtistische achtergrond bij bariatrie.

  • Dag 14 Open or Close

    AM: Beweging en obesitas
    Mw. M.A.H. Nuijten, bewegingsdeskundige, Radboudumc, Nijmegen en dhr. R.J. Wolf, bewegingsdeskundige, Nederlandse Obesitas Kliniek, locatie Velp

    Momenteel wordt bariatrische chirurgie gezien als de meest effectieve methode voor langdurig gewichtsverlies bij morbide obesitas (BMI>40kg/m2). Echter gaat dit enorme gewichtsverlies ook gepaard met verlies van spiermassa. Omdat spieren een belangrijke rol spelen in onder andere het metabolisme en essentieel zijn voor de functionele capaciteit, is het belangrijk om extreem verlies van spiermassa tegen te gaan. Met name de voedingsinname en het beweegpatroon kunnen de spiermassa beïnvloeden. Maar welke facturen van de voedingsinname en het beweegpatroon zijn belangrijk voor het behoud van de spiermassa? En wat kan de patiënt zelf doen?

    Iedereen weet dat bewegen gezond is. Zeker voor patiënten met ernstig overgewicht en comorbiditeiten die een bariatrische ingreep ondergaan. Toch lukt het maar 44% van de Nederlandse bevolking om te voldoen aan de beweegrichtlijnen van de Nederlandse Gezondheidsraad. We adviseren onze patiënten vaak om meer te gaan bewegen. De een om af te vallen, de ander om bloedsuikers beter te reguleren of om gewrichtsklachten te verminderen. Toch lukt het patiënten, maar ook onszelf niet altijd om het beweegpatroon te verbeteren. Hoe komt het dat het zo lastig is om beweeggedrag te veranderen? En welke rol kan een zorgprofessional spelen in het verbeteren van het beweegpatroon?

    PM: Toekomstperspectieven
    Prof. dr. E.J. Hazebroek, bariatrisch en metabool chirurg, Rijnstate, Arnhem

    Wat is de toekomst? Een pil tegen obesitas? Laagdrempelig robotchirurgie? Diepe brein stimulatie? En wat is en wordt de rol van endoscopische behandelingen door de MDL-arts? Begrijpen we de ziekte obesitas misschien niet en hebben we te maken met een infectieziekte waarvoor gevaccineerd moet worden? Aan de hand van lopend onderzoek proberen we sommige van deze vragen te beantwoorden.

  • Dag 15 Open or Close

    Presentatie opdrachten cursisten

    De opdrachten van de cursisten worden gepresenteerd aan de andere deelnemers. Er zal bij iedere opdracht worden gekeken naar de kwaliteit van de opdracht en de wijze waarop deze gepresenteerd wordt. 

    Het is een opdracht op het gebied van bariatrie waarbij meerdere facetten van de zorg aan de orde dienen te komen.

  • Dag 16 Open or Close

    Eindtoets

    De eindtoets wordt direct nagekeken zodat u aan het eind van de middag weet of u geslaagd bent voor de Dutch Obesity Academy.

Correspondentieadres

Dutch Obesity Academy

  • Maaskade 119, 3071 NK Rotterdam
  • 06 579 959 61
  • info@dutchobesityacademy.nl

Over Dutch Obesity Academy

Obesitas moet gezien worden als een chronische ziekte. Kennis en nieuwe inzichten over de oorzaken en behandeling van obesitas veranderen in snel tempo.